Lý thuyết màu sắc là điều cơ bản các bạn cần phải nắm rõ nếu như muốn tạo nên những bức ảnh đẹp hay những tấm poster bắt mắt. Khi bạn nắm rõ các lý thuyết về bản màu và các màu cơ bản cũng như độ bão hòa về màu thì việc tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp là rất đơn giản
Trong bài viết này mình sẽ giới thiệu về lý thuyết màu sắc cơ bản và cách lựa chọn màu phù hợp. Hãy cùng mình theo dõi bài viết bên dưới nhé !
1. Ba thành phần xác định trong lý thuyết màu sắc
Hãy nhìn vào bánh xe màu ở trên, bạn đơn giản phát hiện ra chúng ta có tới tận ba màu vàng khác nhau: Vàng, vàng xanh, vàng cam. Ba màu này không giống nhau ở tỉ lệ phối trộn giữa màu vàng và các màu gốc khác.
Xem thêm : Cách phối màu ảnh và chọn màu phù hợp với ảnh
Bạn cũng phát hiện ra rằng trong bánh xe màu này thiếu vắng mất hai màu cơ bản khác thường xuyên xảy ra trên thực tế là đen và trắng. Cùng với sự phát triển của kĩ thuật pha chế và tái tạo sắc màu, hàng triệu màu đã được ghi nhận và làm ra. Việc này dẫn tới nhu cầu một hệ thống nắm rõ ràng sắc màu khác đầy đủ hơn. Bộ máy định danh màu sắc dùng Sắc thái (Hue), Độ bão hòa (Saturation/Chroma) và Độ sáng (Brightness/Value) (viết tắt HSB hoặc HSV) do Albert H. Munsell xây dựng từ những năm 1930 là đặc biệt trong số đó.
Tương quan giữa các thành phần nắm rõ ràng sắc màu
1. Các sắc thái trong lý thuyết màu sắc (Hue)
Được xác định bằng số đo góc tạo bởi màu chúng ta đang xem xét và màu đỏ nguyên gốc, đây là vị trí của màu trên bánh xe màu. Dải màu vàng sẽ xuất hiện giữa 50 và 70 độ, với màu vàng gốc được đặt ở 60 độ. Trong khí đó màu xanh lá cây xảy ra ở 120 độ và màu xanh da trời có mặt ở vị trí 240
2. Độ bão hòa (Saturation/Chroma)
Độ bão hòa màu (Saturation/Chroma) là đại lượng đặc trưng cho sắc màu tương đối của vật thế so với màu gốc. Hiểu một cách dễ hiểu là cũng một màu tuy nhiên với cấp độ đậm nhạt không giống nhau hay nói khác đi là chúng ta đang pha màu với màu trắng. Độ bão hòa thường được thể hiện bằng tỷ lệ phần trăm giữa 0 và 100%. Giá trị càng xuống thấp, màu hiển thị càng gần với màu trắng hơn.
3. Độ sáng (Brightness/Value)
Đây chính là đại lượng thể hiện cách ánh sáng tương tác thực tế với một sắc màu, thường được thể hiện bằng phần trăm tỷ lệ từ 0 đến 100%. một cách đơn giản, đây chính là đại lượng thể hiện việc chúng ta đang pha màu với bao nhiêu tỷ lệ màu đen. Một màu vàng ở 0% độ sáng sẽ có màu đen, trong khi cũng màu vàng đấy với 100% độ sáng và độ bão hòa, ta sẽ có màu vàng hoàn chỉnh giống như trên bánh xe màu
Cách gọi tên màu theo danh pháp HSB. cơ quan góc tính bằng Radian
2. Dải hiển thị màu trong lý thuyết màu sắc (Colour gamut)
Dải hiển thị màu (Colour gamut) là một cách để miêu tả năng lực thể hiện màu sắc mà một bộ máy tái tạo màu có thể tạo ra, thường được biểu thị bằng tỉ lệ % so với độ rộng dải màu cơ bản, như Rec.709 (HDTV) hay sRGB (máy tính và máy ảnh kĩ thuật số).
Đây chính là một yếu tố cực kì quan trọng trong bảng lý thuyết màu sắc mà bạn phải cần để ý nếu mong muốn tránh tình trạng bạn thiết kế một màu thì sản phẩm thực tế lại ra một màu khác. VD bạn dùng màu đỏ tươi thì khi in ra tác phẩm thì bạn nhận được màu đỏ đậm. Nguyên nhân rất dễ dàng là bạn đang dùng hai hệ thống tái tạo màu khác nhau: Hệ RGB tồn tại trên máy tính còn CMYK thì hữu dụng khi in. Và hai bộ máy này có dải hiển thị màu khác nhau. May mắn là khi màu bạn sử dụng nằm trong dải hiển thị đúng theo tiêu chuẩn chung của cả hai.
Xem thêm : Xóa nền ảnh bằng phần mềm và hướng dẫn sử dụng
Nếu chỉ làm việc với một hệ tái tạo màu thì bạn cũng cần để ý đến chỉ số này của màn hình hoặc máy in bởi những các hãng không giống nhau, các dòng sản phẩm không giống nhau thì sẽ có kĩ thuật tái tạo màu không giống nhau, thậm chí các lô sản xuất khác nhau cũng sẽ có những dải hiển thị màu không giống nhau.
3. Nhận thức màu
Các màu sắc của các đối tượng xung quanh cũng ảnh hưởng sâu sắc đến cách chúng ta nhận thức sắc màu của vật thể. Chúng là một phần tạo nên các ảo giác quang học như hình dưới đây. Hai ô vuông A và B có cùng một màu (mã #787878 theo hệ RGB) nếu như bạn tách riêng chúng ra.
Màu sắc cũng có tác động sâu sắc đến cảm giác, suy xét và hành vi của mỗi cá nhân. Mỗi màu đều chứa trong mình một hàm nghĩa riêng. Ví dụ màu đỏ là một màu nóng có liên lạc mật thiết đến tình yêu, sự ấm áp, đam mê và cả sự nguy hiểm. Trong khi đó, màu xanh lá cây là gợi nên hình ảnh thiên nhiên và cảm xúc thư thái êm dịu. Sử dụng màu thích hợp ở đúng vị trí là một nghệ thuật mà bạn phải cần học hỏi và luyện tập thường xuyên.
4. Mô hình CIE Lab
Mô hình CIE L*a*b* được tạo ra dựa trên năng lực cảm nhận màu của mắt người. Lý thuyết màu sắc trong các giá trị Lab miêu tả tất cả những màu mà mắt một người bình thường có thể nhìn thấy được. Lab được xem là một mô hình màu độc lập đối với thiết bị và hay được dùng như một cơ sở tham chiếu khi chuyển đổi một màu từ một không gian màu này sang một không gian màu khác.
Theo mô hình Lab, tất cả các màu có cùng một độ sáng sẽ nằm trên cùng một mặt phẳng có dạng hình tròn theo 2 trục a* và b*. Màu có giá trị a* dương thì ngả đỏ, màu có giá trị a* âm thì ngả lục. Tương tự b* dương thì ngả vàng và b* âm thì ngả lam. Còn độ sáng của màu thì chỉnh sửa theo trục dọc.
5. Tại sao màu sắc không giống nhau
Không có một thiết bị nào trong các hệ thống in ấn có khả năng phục chế được tất cả quang phổ màu mà mắt người nhìn thấy được. Mỗi thiết bị đều hoạt động trong một môi trường màu hữu hạn nào đấy.
Mô hình CIE Lab có không gian màu cố định vì được xây dựng dựa trên năng lực cảm nhận màu của mắt người. Mô hình Lab là độc lập đối với thiết bị. Các mô hình còn lại như: RGB, CMYK, HSB thì có thể có nhiều không gian màu không giống nhau và phụ thuộc vào thiết bị.
Do có các không gian màu không giống nhau nên màu sắc của tài liệu được thể hiện trên các thiết bị khác nhau cũng sẽ không giống nhau. Sự khác biệt về sắc màu có thể phát sinh do hình ảnh xuất hiện lần đầu từ nhiều nguồn khác nhau (từ máy quét, từ máy ảnh số…); Các phần mềm đồ họa về lý thuyết màu sắc và khái niệm màu cũng khác nhau; Vật liệu in khác nhau (giấy in báo có không gian màu hẹp hơn giấy couché); Và do thiết bị được chế tạo từ các nhà sản xuất khác nhau; Tuổi thọ thiết bị khác nhau…
Tạm kết :
Bài viết trên đây mình vừa chia sẻ một vài lý thuyết màu sắc cơ bản và độ bão hòa của màu ảnh. Mong bài viết này sẽ giúp ích các bạn trong công việc sắp tới !
Vũ – Tổng hợp, chỉnh sửa (Nguồn tổng hợp: designs.vn, icreate.vn, … )
